अल्पकालीन स्मृती म्हणजे काय

लोकांकडे दोन प्रकारची मेमरी असते, अल्प-मुदतीची मेमरी असते ज्यात लहान आठवण्याचा कालावधी असतो (नंतर तो हटविला जातो) आणि दीर्घकालीन मेमरी जिथे आठवणी असतात त्या संचयित केल्या जातात जेणेकरून आवश्यक असल्यास त्यापर्यंत प्रवेश करता येईल. या लेखात आपण अल्प-मुदतीच्या स्मृतीवर लक्ष केंद्रित करणार आहोत, कारण मानवी स्मृती समजून घेण्यासाठी ती समजून घेणे आवश्यक आहे.

अल्प-मुदतीची मेमरी, ज्याला प्राथमिक किंवा सक्रिय मेमरी म्हणून देखील ओळखले जाते, ही माहिती आहे जी आपल्याला सध्या माहिती आहे किंवा ज्याबद्दल आपण विचार करीत आहोत. अल्प-मुदतीच्या स्मृतीत आढळणारी माहिती संवेदी आठवणींकडे लक्ष देऊन येते. अल्प-मुदत मेमरी लहान आहे, ती केवळ काही सेकंद टिकते, आणि त्याची मर्यादित क्षमता देखील आहे (ते अंदाजे 7 घटकांपेक्षा जास्त ठेवू शकत नाही).

अल्प-मुदतीची मेमरी किती काळ टिकेल?

अल्प-मुदतीच्या मेमरीमध्ये संग्रहित केलेली बहुतेक माहिती अंदाजे 20-30 सेकंदांपर्यंत संग्रहित केली जाईल, परंतु माहिती सक्रियपणे न ठेवल्यास केवळ काही सेकंद लागू शकतात. काही माहिती अल्प-मुदतीच्या स्मृतीत एक मिनिटापर्यंत टिकू शकते, परंतु बर्‍याच माहिती सहजतेने झटकन कमी होत जाते.

उदाहरणार्थ, कल्पना करा की आपण एखादा फोन नंबर लक्षात ठेवू इच्छित आहात आणि तो देणारा व्यक्ती त्याची पुनरावृत्ती करतो आणि आपण एक द्रुत मानसिक चिठ्ठी तयार केली. काही क्षणांनंतर आपल्या लक्षात आले की आपण आधीपासून हा क्रमांक विसरला आहात. स्मृती होईपर्यंत तालीम केल्याशिवाय किंवा पुनरावृत्ती करणे सुरू न करता, अल्पावधी मेमरीमधून माहिती त्वरित गमावली जाते.

रिहर्सल स्ट्रॅटेजीचा वापर करुन आपण थोडीशी स्मरणशक्ती कालावधी वाढवू शकता, जसे की जोरात माहिती देऊन किंवा मानसिकरित्या पुनरावृत्ती करणे. तथापि, अल्प-मुदत मेमरीमधील माहिती हस्तक्षेपासाठी देखील अत्यंत संवेदनशील आहे. अल्पावधी मेमरीमध्ये प्रवेश करणारी कोणतीही नवीन माहिती त्वरीत मागील कोणतीही माहिती विस्थापित करेल. केवळ माहितीवर सक्रियपणे कार्य केले असल्यासच हे दीर्घकालीन मेमरीमध्ये जतन केले जाऊ शकते.

अल्प-मुदत स्मृती आणि इतर महत्त्वपूर्ण आठवणी

अल्प-मुदतीची मेमरी आणि कार्यरत मेमरी दरम्यान फरक

अल्प-मुदतीची मेमरी बर्‍याचदा कार्यरत मेमरीसह परस्पर बदलली जाते परंतु ती दोन स्वतंत्रपणे वापरली जाणे आवश्यक आहे. वर्किंग मेमरी म्हणजे माहिती तात्पुरती संचयित, संयोजित आणि हाताळण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या प्रक्रियेचा संदर्भ घेते. अल्प-मुदत स्मृती, दुसरीकडे, फक्त मेमरीमधील माहितीच्या तात्पुरत्या संचयनास संदर्भित करते.

दीर्घकालीन मेमरीमधून अल्पकालीन फरक सांगा

स्टोरेज क्षमता आणि कालावधीच्या आधारे प्रत्येक आठवणी ओळखल्या जाऊ शकतात. दीर्घकालीन मेमरीची उशिर असीमित क्षमता असताना, अल्प-मुदतीची मेमरी तुलनेने कमी आणि मर्यादित आहे. च्या खंडित करणे छोट्या गटांमधील माहिती कमी कालावधीत अधिक वस्तू लक्षात ठेवणे सुलभ करते.

मेमरीचे माहिती प्रक्रिया दृश्य सुचवते की मानवी स्मृती संगणकाप्रमाणे कार्य करते. या मॉडेलमध्ये, माहिती प्रथम अल्पावधी मेमरीमध्ये प्रविष्ट केली जाते (अलीकडील गोष्टींसाठी तात्पुरती स्टोअर) आणि नंतर यापैकी काही माहिती दीर्घकालीन मेमरी (एक तुलनेने कायमस्वरूपी स्टोअर) मध्ये हस्तांतरित केली जाते, जसे संगणकात माहिती जतन केली जाते. हार्ड ड्राइव्ह किंवा हटविला.

अल्पकालीन आठवणी दीर्घकालीन आठवणी कशा बनू शकतात?

अल्प-मुदतीची मेमरी क्षमता आणि कालावधी दोन्हीमध्ये मर्यादित असल्याने, स्मरणशक्ती धारणास अल्पावधी मेमरीपासून दीर्घकालीन मेमरीवर माहिती हस्तांतरित करणे आवश्यक आहे. हे नक्की कसे घडते? दीर्घकालीन मेमरीद्वारे माहिती हस्तांतरित केली जाऊ शकते असे काही भिन्न मार्ग आहेत.

फ्रॅगमेंटेशन हे एक मेमोरिझेशन तंत्र आहे जे दीर्घ-काळाच्या मेमरीवर माहितीचे हस्तांतरण सुलभ करू शकते. या दृष्टिकोनातून माहिती लहान विभागांमध्ये विभागली जाते. आपण संख्यांची एक तार लक्षात ठेवण्याचा प्रयत्न करीत असल्यास, आपण त्यास घटकांच्या तीन किंवा चार ब्लॉकमध्ये विभक्त कराल.

निबंध माहिती दीर्घकालीन स्मृतीत येण्यास मदत देखील करू शकतो. परीक्षेच्या साहित्याचा अभ्यास करताना आपण हा दृष्टिकोन वापरू शकता. त्याऐवजी फक्त एक किंवा दोनदा माहिती तपासण्याऐवजी, स्मृतीमध्ये गंभीर माहितीची पुष्टी होईपर्यंत आपण आपल्या नोट्सचे पुन्हा पुन्हा पुनरावलोकन करू शकता.