વર્ગખંડમાં બોલવાની અને સાંભળવાની કુશળતા વિકસિત વિદ્યાર્થીઓ પર ભાર મૂકવામાં આવે છે. શાળાઓમાં તેઓ વિદ્યાર્થીઓને વિવિધ પ્રકારના સમૃદ્ધ અને માળખાગત વાતચીતમાં જોડાવા માટે પૂરતી તકો પૂરી પાડવા શૈક્ષણિક કારણોને પ્રોત્સાહન આપે છે.
આ તેમને કોલેજ અને કારકિર્દીની તત્પરતા માટે પાયો બનાવવામાં મદદ કરશે. એક સંપૂર્ણ વર્ગના ભાગ રૂપે બોલવું અને સાંભળવાનું આયોજન કરવું જોઈએ, નાના જૂથોમાં અને ભાગીદાર સાથે.
વિદ્યાર્થીઓને પ્રથમ પગલું તરીકે સાંભળો
વિદ્યાર્થી / શિક્ષકના સંબંધ માટે વિદ્યાર્થીઓને સાંભળવું ખરેખર આવશ્યક છે. શિક્ષક તેઓ જે કહે છે તેનામાં રસ ધરાવે છે તે જાણવાથી વિદ્યાર્થીઓને તેની સંભાળની લાગણી થાય છે અને ભાવનાત્મક રૂપે તેમની શાળા સાથે જોડાય છે. સંશોધન બતાવે છે કે વિદ્યાર્થીઓની શીખવાની પ્રેરણા માટે કનેક્ટેડ લાગણી આવશ્યક છે, બતાવવું કે શિક્ષકો સાંભળે છે તે માત્ર દયાની બાબત તરીકે જ નહીં, પરંતુ પ્રેરક વ્યૂહરચના તરીકે પણ મહત્વપૂર્ણ છે.
વિદ્યાર્થીઓને સાંભળતી વખતે રૂટિન કાર્યો કરવાનું સરળ છે. હકીકતમાં, શિક્ષકોની કેટલીક વખત મલ્ટિટાસ્કની તેમની ક્ષમતા પર મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે. જો કે, જ્યાં સુધી શિક્ષકો વિદ્યાર્થીના બોલતા પર સંપૂર્ણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે તેવું લાગતું નથી, ત્યાં સુધી તે અથવા તેણી તે વિચારવામાં સક્ષમ છે કે શિક્ષક શું કહે છે અથવા તેમના વિશે ધ્યાન આપતું નથી. પરિણામે, વિદ્યાર્થીઓને ખરેખર સાંભળવાની સાથે, શિક્ષકોએ પણ બતાવવું જોઈએ કે તેઓ ખરેખર સાંભળી રહ્યા છે.
શિક્ષકનું ધ્યાન
શિક્ષકનું ધ્યાન દર્શાવવા માટેની એક અસરકારક રીત એ છે કે સક્રિય શ્રવણ, જેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે તેનો ઉપયોગ કરવો:
- સ્વ-સમજ મેળવો
- સંબંધોમાં સુધારો
- લોકોને સમજાય એવું લાગે છે
- લોકોને સંભાળની લાગણી કરો
- શીખવાની સુવિધા
વિદ્યાર્થીઓ સાથે સક્રિય સુનાવણીનો ઉપયોગ કરીને, શિક્ષકો એક વિશ્વાસપાત્ર અને સંભાળપૂર્ણ સંબંધ બનાવે છે જે વિદ્યાર્થી પ્રેરણા માટે જરૂરી છે. સક્રિય શ્રવણ શીખવીને, શિક્ષકો વિદ્યાર્થીઓને સાંભળવાની ખરાબ આદતોને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે, જેમ કે:
- આંતરિક વિક્ષેપો પર આગ્રહ રાખો
- પ્રારંભિક અવલોકનને કારણે વક્તા વિશેના પક્ષપાતને વિકસિત કરવો જે સાંભળનાર અસહમત હોય
- વક્તાની વ્યક્તિગત લાક્ષણિકતાઓ અને તેનાથી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો જે તેમને યોગ્ય સમજવામાં અટકાવે છે
સક્રિય રીતે સાંભળવાનું શીખો
સાંભળવાની આ નબળી ટેવ વર્ગખંડમાં ભણતર અને આંતરવ્યક્તિત્વપૂર્ણ સંચારમાં દખલ કરે છે, તેથી સક્રિય રીતે સાંભળવાનું શીખવું (ખાસ કરીને, પ્રતિસાદ પગલું) પણ વિદ્યાર્થીઓની અભ્યાસ કુશળતામાં સુધારો કરી શકે છે. પ્રતિસાદ પગલામાં, શ્રોતા વક્તાના શાબ્દિક અને ગર્ભિત સંદેશનો સારાંશ આપે છે અથવા તે રજૂ કરે છે.
તેમછતાં કેટલાક લોકો પ્રશ્નના બદલે નિવેદન સાથે પ્રતિક્રિયા આપવાની ભલામણ કરે છે, તેમ છતાં ધ્યેય તે જ રહે છે: સંદેશની વાસ્તવિક અને / અથવા ભાવનાત્મક સામગ્રીને સ્પષ્ટ કરો. વિદ્યાર્થીના નિવેદનોના શ્રોતાઓના અર્થઘટનને સુધારીને, વક્તા તેમની પોતાની અનુભૂતિની વધુ સારી સમજ મેળવે છે અને કેથરિસિસના ફાયદાઓ મેળવી શકે છે. વક્તા એ પણ જાણે છે કે સાંભળનાર ખરેખર ધ્યાન આપી રહ્યો છે. તે જ સમયે, સાંભળનાર વક્તા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની અને ગર્ભિત અર્થો વિશે વિચારવાની તેમની ક્ષમતામાં સુધારો કરે છે.
વર્ગખંડમાં સક્રિય શ્રવણ
તેમ છતાં પ્રતિસાદ પગલું એ સક્રિય શ્રવણાનું કેન્દ્ર છે, આ તકનીકથી અસરકારક બનવા માટે નીચેના દરેક પગલાંને અનુસરો:
- બીજી વ્યક્તિ તરફ નજર કરો અને સાંભળ્યા સિવાય કંઇ ન કરો
- ફક્ત શબ્દો જ નહીં સાંભળો, લાગણી પણ સાંભળો
- જે વ્યક્તિ બોલી રહ્યો છે તેમાં નિષ્ઠાવાન રૂચિ બતાવો
- બીજી વ્યક્તિ શું કહે છે તેનું પુનરાવર્તન કરો
- તેના વિશે પ્રશ્નો પૂછો, ખાસ કરીને સ્પષ્ટતા
- તમારી લાગણીઓ અને મંતવ્યો ધ્યાનમાં લો
- જો તમારે તમારા મંતવ્યો વ્યક્ત કરવા હોય, તો જ્યારે બીજી વ્યક્તિ બોલવાનું સમાપ્ત કરે છે ત્યારે આવું કરો.
જો કે, સક્રિય શ્રવણના નિષ્ણાત બનવા માટે ઉદ્દેશ્ય પછી નોંધપાત્ર પ્રેક્ટિસની જરૂર પડે છે અને પગલાઓને સંપૂર્ણ રીતે સમજાવવામાં આવે છે અને ઉદાહરણોની ચર્ચા કરવામાં આવે છે. પરંતુ તે તમારા વિદ્યાર્થીઓ માટે શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ હશે, તેઓ તમારી પાસેથી તેમના અંગત જીવનમાં વધુ સારી રીતે સાંભળવાનું શીખશે. પગલાઓને અસરકારક રીતે કરવાથી યોગ્ય પ્રતિસાદ આપવા અને યોગ્ય મૌખિક અને બિન-મૌખિક સંકેતો મોકલવા પર આધાર રાખે છે, જેમ કે ટેકોના શબ્દો, સારી આંખનો સંપર્ક, સાંભળવાની મૌન અથવા યોગ્ય શરીરની ભાષા.
સારા સંદેશાવ્યવહાર માટે અને શિક્ષણ-શીખવાની પ્રક્રિયા માટે સક્રિય શ્રવણશક્તિ આવશ્યક છે!